Odbyły się dwie sesje: na temat kryzysu migracyjnego oraz przyszłości Unii Europejskiej. Spotkanie otworzył przewodniczący Izby Deputowanych Wielkiego Księstwa Luksemburga Mars di Bartolomeo.
Przewodniczący Bartolomeo zwrócił przede wszystkim uwagę na aktualne problemy, które dotykają Unię Europejską, m.in. kryzys migracyjny oraz zagrożenia terrorystyczne. Podkreślił, że Unia Europejska jest wspólnym projektem bezpieczeństwa. – Unia jest projektem pokoju, demokracji, bezpieczeństwa i solidarności.
Podczas pierwszej części spotkania politycy rozmawiali o zarządzaniu przepływami migracyjnymi. Masowy napływ uchodźców oraz migrantów to jeden z głównych problemów dotykających obecnie Unię Europejską. 13 maja 2015 r. Komisja Europejska opublikowała strategię w ramach europejskiego programu w zakresie migracji, której celem jest stawienie czoła bezpośrednim wyzwaniom wynikającym z utrzymującego się kryzysu. Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji podaje, że w 2016 r. do Europy przybyło ponad 180 tys. migrantów i uchodźców. Dyskusję na ten temat rozpoczął przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker. Mówił m.in. o legalnej migracji oraz porozumieniu z Turcją. Jak podkreślił komisja planuje przygotowanie propozycji planu legalnej migracji do Europy – migracji pod kontrolą. Przewodniczący Juncker zaznaczył też, że w kwestiach związanych z nielegalnym napływem uchodźców bardzo ważna jest współpraca Unii z Turcją.
Głos w dyskusji zabrał także m.in. wicemarszałek Senatu Adam Bielan. Jak zaznaczył Polska pozytywnie ocenia konkluzje szczytu Unia Europejska – Turcja z marca 2016 r. w sprawie kontroli nad przepływami migrantów przez Morze Egejskie. Jak podkreślił skuteczne wdrożenie przyjętych działań, w tym w szczególności stosowanie przez Turcję zobowiązań readmisyjnych, może być kluczowe dla rozwiązania problemów związanych z nielegalną migracją. Zniechęcenie do nielegalnej migracji, walka ze szlakami przemytników oraz zabezpieczenie zewnętrznych granic Unii i szlaków tranzytowych to kwestie które pozwolą na odzyskanie kontroli nad przepływem migrantów – zaznaczył Bielan. Wicemarszałek zwrócił też uwagę, że równolegle do problemu migrantów z Syrii także na wschodzie Europy znajdują się potrzebujący pomocy. – (…) do Polski przyjechało dotychczas 800 tys. imigrantów ekonomicznych z Ukrainy oraz 80 tys. politycznych uciekinierów z Czeczenii – podkreślił. Dodał też, że dla Ukraińców Polska jest krajem bliskim kulturowo i cywilizacyjnie, a co za tym idzie migracyjnie docelowym.
Marszałek Sejmu Marek Kuchciński zaznaczył, że migracje w Unii Europejskiej mają różne akcenty, inaczej wyglądają one w Europie Środkowo-Wschodniej, a inaczej na Bliskim Wschodzie. Marszałek podkreślił, że dla Polski bliscy są migranci ze wschodniej części Europy, w tym z Ukrainy oraz repatrianci.
Politycy poruszyli także kwestie związane z relokacją oraz przesiedleniem uchodźców, omówili m.in. system zorganizowanych przesiedleń oraz politykę azylową. Szefowie parlamentów narodowych wymienili się też poglądami w kwestiach wspólnego europejskiego systemu azylowego (CEAS), przyszłości strefy Schengen i bezpieczeństwa granic zewnętrznych UE.
W drugiej części Konferencji Przewodniczących Parlamentów Państw Unii Europejskiej politycy rozmawiali na temat przyszłości Unii. 14 września 2015 r. przewodniczący parlamentów Włoch, Niemiec, Francji i Luksemburga podpisali w Rzymie deklarację, w której wezwali do znacznego zwiększenia integracji politycznej w ramach federalnej Unii Europejskiej. 15 kwietnia 2016 r. marszałek Sejmu Marek Kuchciński zaproponował projekt nowej deklaracji „Europa Solidarnych Państw”, którą 12 maja br. pozytywnie zaopiniowała sejmowa Komisja do Spraw Unii Europejskiej. Dokument ten dotyczy kwestii bezpieczeństwa, granic i odnowienia instytucji unijnych.
O bezpieczeństwie, odnowie instytucji unijnych oraz projekcie Europy solidarnych państw (ojczyzn) mówił marszałek Sejmu Marek Kuchciński. Jak zaznaczył w swojej wypowiedzi: decyzje o odnowie Unii Europejskiej mogą być podjęte jedynie na zasadzie zgody suwerennych państw członków Unii oraz zgodnie z wolą społeczeństw, wyrażoną przez parlamenty narodowe lub w drodze referendum. Zdaniem marszałka tylko taka procedura uwiarygodni instytucje europejskie. Jak podkreślił marszałek Kuchciński, instytucje europejskie zostały powołane, aby pomagać państwom członkowskim oraz działać na rzecz dobra wspólnego. Dodał także, że ich zadaniem nie może być narzucanie woli obywatelom państw członkowskich.
Marszałek Sejmu odniósł się w swojej wypowiedzi do pięciu głównych kwestii związanych z przyszłością UE: bezpieczeństwo, kryzys migracyjny, równomierny rozwój Unii, parlamentaryzm europejski oraz legitymizacja władz i instytucji unijnych.
Mówiąc o bezpieczeństwie – zarówno wewnątrz Unii, jak i poza jej granicami – marszałek Kuchciński zwrócił szczególną uwagę na kwestie niekontrolowanych migracji oraz terroryzm. Zaznaczył, że Unia Europejska powinna stanowić realne wsparcie dla państw członkowskich, gdyż to one są zdolne do podejmowania szybkich i skutecznych działań na rzecz bezpieczeństwa. Dodał też, że rozwiązanie problemu migracyjnego musi być oparte na podmiotowości państw członkowskich, poszanowaniu tożsamości narodów europejskich i zagwarantowaniu praw człowieka. Wszystkie środki przymusowe będą nieskuteczne i szkodliwe dla integracji europejskiej – zaznaczył. Marszałek podkreślił też, że pomoc migrantom powinna być udzielana w ramach możliwości poszczególnych państw i w wyniku ich własnych, suwerennych decyzji, przy wsparciu instytucji unijnych.
Marszałek Sejmu Marek Kuchciński podczas dzisiejszego spotkania mówił też, że należy wzmocnić znaczenie parlamentów narodowych w procesie decyzyjnym. Natomiast – jak zaznaczył – instytucje unijne potrzebują jednoznacznego określenia ich kompetencji. Unia nie potrzebuje nowych instytucji ani jednolitego prawa wyborczego – dodał marszałek. Zasadą powinno być przestrzeganie prawa europejskiego, a nie jego dowolna i rozszerzona interpretacja.
Mówiąc o kształcie i przyszłości Unii Europejskiej marszałek Sejmu Marek Kuchciński podkreślił, że powinna ona być Europą solidarnych państw, Europą ojczyzn.
Jutro w porządku konferencji znajdują się kolejne tematy, w tym rola parlamentów narodowych i współpraca międzyparlamentarna oraz zapewnienie obywatelom bezpieczeństwa przy jednoczesnym poszanowaniu podstawowych swobód.
24 maja spotkanie rozpoczęli przewodniczący Bundestagu Norbert Lammert i szwedzkiego Riksdagen Urban Ahlin.W pierwszej części spotkania rozmowy dotyczyły roli parlamentów narodowych i współpracy międzyparlamentarnej.
Uczestnicy spotkania wymienili także opinie w kwestiach dotyczących bezpieczeństwa. Do rozmowy wprowadzili przewodniczący: Izby Deputowanych Wielkiego Księstwa Luksemburga Mars di Bartolomeo, włoskiego Senatu Pietro Grasso i estońskiego Riigikogu Eiki Nestor.
Rola parlamentów narodowych i współpraca międzyparlamentarna
W ramach tej części wspólnych obrad politycy omówili m.in. procedury zielonej i czerwonej kartki oraz parlamentarnej kontroli nad Europolem. Debatę nad nowymi procedurami rozpoczęto na ostatnim spotkaniu przewodniczących w Rzymie w 2015 r. Rozmowy uzupełnione będą o wnioski z przeprowadzonych dyskusji podczas Konferencji Komisji do Spraw Unijnych Parlamentów Unii Europejskiej (COSAC). Procedura tzw. zielonej kartki rozumiana jest jako prawa parlamentów narodowych do inicjatywy legislacyjnej. Natomiast procedura czerwonej kartki wpisuje się w mechanizm wczesnego ostrzegania i pozwala na zatrzymanie prac nad projektem aktu ustawodawczego w Radzie ze względu na jego niezgodność z zasadą pomocniczości. Jak podkreślano w dyskusji to właśnie parlamenty krajowe stanowią głos obywateli w dyskusji europejskiej.
Głos zabrał też m.in. marszałek Sejmu Marek Kuchciński. Marszałek zwrócił w swojej wypowiedzi uwagę na kilka kwestii. Jak zaznaczył Polska ma świadomość, że po 12 latach członkostwa w Unii Europejskiej parlament stracił ok. 60 proc. swoich kompetencji. Zgodził się także z innymi mówcami, że istnieje potrzeba wzmocnienia parlamentów krajowych i jak podkreślił – Polska również się z tym zgadza. Marszałek Kuchciński zaznaczył też, że istnieje potrzeba zawarcia kompromisu: członkostwo we wspólnocie, ale z zachowaniem uprawnień parlamentów i suwerenności. Marszałek mówił także, że polski parlament popiera unijne mechanizmy kartek, w tym zwłaszcza kartki zielonej, która nadaje izbom krajowym inicjatywę ustawodawczą. Marek Kuchciński wystąpił także m.in. z postulatem wydłużenia pracy nad projektami unijnymi w parlamentach krajowych z obowiązujących 8 tygodni na 12.
Od 2009 r. Europol jest unijną agencją finansowaną z budżetu UE i zgodnie z art. 88 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej działa na mocy rozporządzenia przyjmowanego w drodze zwykłej procedury ustawodawczej. Jej zadaniem jest egzekwowanie prawa, zwiększanie poziomu bezpieczeństwa w Europie poprzez zapewnianie pomocy organom ścigania w państwach członkowskich UE. Rozporządzenie w sprawie Europolu wejdzie w życie 1 maja 2017 r. Stanowi ono, że Parlament Europejski i parlamenty narodowe utworzą wspólną grupę ds. kontroli parlamentarnej w celu monitorowania Europolu.
Zapewnienie obywatelom bezpieczeństwa przy jednoczesnym poszanowaniu podstawowych swobód
Był to ostatni z tematów konferencji. Podczas debaty w tym punkcie omówiona została kwestia wzmocnienia współpracy państw członkowskich w walce z terroryzmem oraz wspólnych działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa. Niedawne ataki terrorystyczne w Europie sprawiły, że zagadnienia związane z bezpieczeństwem po raz kolejny znalazły się na szczycie agendy politycznej. Przewodniczący Mars di Bartolomeo podkreślił, że Unia Europejska oddaje hołd wszystkim ofiarom zamachów terrorystycznych, które miały miejsce w ostatnich miesiącach w Europie. Zaznaczył także, że ważne jest aby utrzymać równowagę pomiędzy bezpieczeństwem a wolnościami obywatelskimi.
O bezpieczeństwie mówił także wicemarszałek Senatu Adam Bielan. – Zapewnienie bezpieczeństwa obywatelom to priorytet polskiego rządu – powiedział. Wicemarszałek podkreślił także, że wolność i bezpieczeństwo są do pogodzenia. Zdaniem wicemarszałka Bielana ustawodawca musi z wyobraźnią wyważać racje. Jak zaznaczył Polska wspiera walkę z terroryzmem zarówno na poziomie wspólnotowym, ale też m.in. w ramach ONZ, jest także członkiem międzynarodowej koalicji walczącej z tzw. państwem islamskim. Podkreślił także, że wzajemne zaufanie między państwami członkowskimi jest kluczowe dla trwałości i funkcjonowania Unii Europejskiej. Dodał także, że zaufanie to powinno się przejawiać również w poszanowaniu wewnętrznych decyzji demokratycznie wybranych władz krajowych.
***
Konferencja Przewodniczących Parlamentów Unii Europejskiej to m.in. forum dyskusji na temat roli i zadań parlamentów narodowych w strukturze europejskiej, współpracy międzyparlamentarnej w sprawach unijnych oraz wyzwań, jakie stoją przed Unią Europejską. W skład konferencji wchodzą przewodniczący parlamentów państw członkowskich UE i przewodniczący Parlamentu Europejskiego. Konferencja obraduje na zasadzie konsensu, przy poszanowaniu autonomii i konstytucyjnego usytuowania biorących w niej udział przewodniczących. Spotkania kończą się przyjęciem konkluzji, które powinny odzwierciedlać wspólne stanowisko KPP UE, ale nie są wiążące dla poszczególnych parlamentów. Ostatnie spotkanie KPP UE odbyło się w kwietniu 2015 r. w Rzymie.
tekst: Kancelaria Sejmu
foto: Paweł Kula
