Komisje: Kultury i Środków Przekazu /KSP/ oraz Spraw Zagranicznych /SZA/ rozpatrzyły informację Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu oraz Ministra Spraw Zagranicznych na temat promocji kultury polskiej za granicą oraz działalności Instytutów Polskich za granicą, wraz z informacją Najwyższej Izby Kontroli.

Informację przedstawili: sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu – Jarosław Sellin, sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych – Szymon Szynkowski vel Sęk, dyrektor Instytutu Adama Mickiewicza – Barbara Schabowska oraz dyrektor Departamentu Nauki, Oświaty i Dziedzictwa Narodowego Najwyższej Izby Kontroli – Piotr Prokopczyk.

Najwyższa Izba Kontroli w latach 2013-2018 przeprowadziła kontrolę w 12 jednostkach: Ministerstwie Spraw Zagranicznych, Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Instytucie Adama Mickiewicza, Polskim Instytucie Sztuki Filmowej, Międzynarodowym Centrum Kultury, Instytucie Książki oraz sześciu instytutach polskich w: Londynie, Tel Awiwie, Pekinie, Nowym Jorku, Berlinie i Kijowie.

W wyniku przeprowadzonej kontroli NIK stwierdziła, że jednym z głównych powodów tego, że zintegrowany system promocji kultury polskiej za granicą wciąż nie powstał jest brak właściwej współpracy między Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Ministerstwem Spraw Zagranicznych, a jednym ze skutków – rozproszenie działań i przeznaczonych na nie środków z budżetu państwa. W latach 2013-2018 promocją kultury polskiej za granicą zajmowało się, bez odpowiedniej koordynacji, ponad 120 różnego rodzaju jednostek podległych tym resortom. Same ministerstwa nie wyodrębniły jednak w swoich planach specjalnych zadań, nie stworzyły też odrębnego budżetu na taką działalność, a cele jakie stawiają sobie w tej dziedzinie są zawarte w dokumentach dotyczących szeroko pojętej promocji Polski. Tym samym, NIK nie mogła ocenić czy państwo skutecznie popularyzuje swoją kulturę za granicą.

W odpowiedzi na wnioski sformułowane podczas kontroli NIK, w grudniu 2018 r. minister kultury i dziedzictwa narodowego – Piotr Gliński oraz minister spraw zagranicznych – Jacek Czaputowicz podpisali Porozumienie o współpracy w zakresie promocji kultury polskiej za granicą określające obszary wspólnego działania poprzez budowę zintegrowanego systemu promocji kultury polskiej za granicą (programowanie i realizacja wspólnych projektów dotyczących promocji kultury polskiej za granicą, koordynację działań w ramach finansowych mechanizmów wsparcia będących w dyspozycji MKDiNS oraz MSZ, szkolenia oraz wymianę informacji).

W latach 2019-2020 nastąpiła poprawa mechanizmów współpracy przy realizacji kluczowych projektów w zakresie promocji kultury polskiej za granicą. Najważniejszą instytucją, która zajmuje się promocją polskiej kultury za granicą jest Instytut Adama Mickiewicza. W roku 2020 została zatwierdzona nowa koncepcja programowa na lata 2020-2023, która odwołuje się do zbioru wyjątkowych wartości polskiej kultury, ukształtowanych przez wielowiekową chrześcijańską tradycję, silne korzenie europejskie, położenie geograficzne, historię XIX i XX wieku oraz transformację.

W dyskusji posłowie wnieśli o przedłożenie bardziej szczegółowych informacji dotyczących działalności instytutów polskich za granicą oraz ich faktycznych wydatków na działalność kulturalną. Poruszyli także kwestie: kierunków wydarzeń promocji kultury oraz ich atrakcyjności dla dzieci i młodzieży, promocji polskich wynalazców i naukowców, zaangażowania artystów polskich mieszkających za granicą w promocję polskiej kultury, wydatków Polskiej Fundacji Narodowej na promocję polskiej kultury za granicą oraz sposobu pozyskiwania partnerów do współpracy przez Instytut Adama Mickiewicza.

W posiedzeniu uczestniczył dyrektor Instytutu Współpracy Polsko-Węgierskiej im. Wacława Felczaka – Maciej Szymanowski.