29 czerwca 2017 r. gościliśmy w Krakowie uczestników Narodowej Pielgrzymki Węgrów wraz z przewodniczącym Zgromadzenia Narodowego Węgier, Panem László Kövérem. To cykliczne wydarzenie jest jednym z symboli więzi łączącej nasze bratnie narody i wyznawanych wartości.

Spotkaliśmy się w miejscu wyjątkowym – w mieście, które przez wieki było stolicą Rzeczypospolitej, siedzibą jej monarchów. Przypomnieliśmy  dwie postaci ważne zarówno dla historii Polski, jak i Węgier: świętą Jadwigę Andegaweńską oraz króla Stefana Batorego, którzy spoczywają na Wawelu.

W sposób symboliczny przekazaliśmy naszym węgierskim przyjaciołom prezydencję w Grupie Wyszehradzkiej. Ostatnie 12 miesięcy było czasem wytężonej pracy. Polska prezydencja w Grupie w jej wymiarze parlamentarnym zabiegała o pogłębianie istniejącej współpracy, starając się zarazem otwierać nowe jej pola. Podejmowane przez nas działania koncentrowały się na kilku obszarach:

– Wzmocnieniu współpracy organów ustawodawczych państw Grupy Wyszehradzkiej;

– Wspólnej refleksji nad problemami, z którymi obecnie mierzy się Unia Europejska;

– Zacieśnieniu szerszej współpracy regionalnej;

– Podniesieniu rozpoznawalności marki V4 poprzez projekty kulturalno-naukowe.

W ciągu roku zorganizowaliśmy liczne formalne i nieformalne spotkania przewodniczących parlamentów państw Grupy komisji oraz posłów i senatorów. Były to zarówno spotkania dwustronne, jak i rozmowy w formacie V4. W tym gronie dyskutowaliśmy również na marginesie wydarzeń wielostronnych.

Najwięcej spotkań odbyliśmy właśnie z przewodniczącym Kövérem oraz deputowanymi Zgromadzenia Narodowego Węgier. We wrześniu 2016 roku Pan Przewodniczący gościł w Przemyślu, gdzie wspólnie odsłoniliśmy pomnik polskiego legionisty i węgierskiego huzara. Miesiąc później w Budapeszcie upamiętnialiśmy powstanie węgierskie w 1956 roku. A zeszły rok został ogłoszony rokiem solidarności polsko-węgierskiej.

Przypieczętowaniem współpracy naszych parlamentów jest podpisane w kwietniu br. Porozumienie o Partnerstwie Strategicznym, które zakłada m.in.: regularne spotkania dwustronne, wspólne działania w międzynarodowych organizacjach parlamentarnych, regularne kontakty między grupami przyjaźni oraz wzajemne wizyty i konsultacje komisji parlamentarnych.

Dzięki współpracy wyszehradzkiej, będącej żywym unaocznieniem dewizy Unii Europejskiej: zjednoczeni w różnorodności, Europa Środkowa staje się coraz mocniejszym punktem odniesienia na geopolitycznej mapie świata. Odnośnie tych kwestii dysponujemy już przedyskutowanymi i wspólnie wypracowanymi stanowiskami.

Właśnie dlatego podczas spotkań poruszaliśmy nie tylko tematy dotyczące spraw krajowych czy współpracy regionalnej, lecz również dyskutowaliśmy o wyzwaniach stojących przed Unią Europejską. Zabiegaliśmy o aktywny udział Grupy Wyszehradzkiej w tej międzynarodowej debacie i dążyliśmy do odgrywania coraz ważniejszej roli, zarówno w zakresie rozwiązywania konkretnych problemów, jak i poprzez wkład w rozwój procesu integracji europejskiej.

Polską propozycją odpowiedzi na pytanie o przyszłość Unii jest koncepcja Europy Solidarnych Państw, która zakłada oparcie stosunków międzynarodowych na poszanowaniu woli narodów. To bowiem równe, wolne i suwerenne narody są podmiotami, wobec których służebną rolę pełnić powinny instytucje europejskie. Takie przekonanie zaowocowało wspólnym postulatem Grupy Wyszehradzkiej dotyczącym wzmocnienia kompetencji parlamentów narodowych w zakresie ich współpracy z instytucjami unijnymi.

Naszym celem było również wpisanie Grupy Wyszehradzkiej w szerszą kooperację regionalną, m.in. w ramach cyklu konferencji „Europa Karpat”. Dlatego też podczas jesiennych obrad, na XXVI Forum Ekonomicznym w Krynicy Zdroju, zorganizowaliśmy panel wyszehradzki, w którym udział wzięli przewodniczący i wiceprzewodniczący parlamentów państw V4.

W czasie prezydencji podjęliśmy liczne działania mające na celu umacnianie kontaktów między społeczeństwami państw Grupy Wyszehradzkiej i budowanie poczucia wspólnoty regionalnej. Wśród najważniejszych przedsięwzięć należy wymienić:

– Przygotowanie wystawy „Od Wyszehradu do Wyszehradu”, która przedstawia rozwój stosunków politycznych, handlowych i kulturalnych między państwami V4. Wystawa została zaprezentowana w parlamentach Grupy Wyszehradzkiej, a także na terenie innych państw;

– Realizację pilotażowego projektu tzw. „Półki Wyszehradzkiej”, która została uruchomiona w Bibliotece Publicznej w Oświęcimiu i stanowi wyodrębniony zbiór przekładów oraz publikacji na temat Czech, Słowacji, Węgier, a także szerzej Europy Środkowej i Wschodniej. Liczymy na rozszerzenie tego projektu przy wsparciu Instytutu Książki oraz jego odpowiedników w pozostałych państwach V4;

– Utworzenie na stronie internetowej Sejmu portalu informacyjnego dotyczącego bieżących wydarzeń w parlamentach państw Grupy Wyszehradzkiej. Jest to wiarygodne źródło informacji na temat wspólnych przedsięwzięć, inicjatyw i projektów. Pomysł zyskał aprobatę pozostałych państw członkowskich, dlatego liczymy na jego realizację u naszych partnerów;

– Działania zmierzające do uzyskania wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO projektu „Zintegrowana ochrona krajobrazu warownego jako podstawa koncepcji transgranicznego wpisu zespołów fortyfikacji austriackiej i austro-węgierskiej oraz cmentarzy wojennych i pól bitewnych I wojny światowej”;

– Organizację Międzynarodowej Wystawy Malarstwa Grupy Wyszehradzkiej ‘VISEGRAD4ART’, która 15 lipca br. zostanie otwarta w Galerii Sztuki w Przemyślu. Jej celem jest przybliżenie szerszej publiczności współczesnego malarstwa artystów pochodzących z państw V4.

Tylko w matematyce 4 x 1 daje cztery. W stosunkach międzynarodowych współpraca takich państw jak nasze zawsze oznacza działanie z zakresu podnoszenia do czwartej potęgi.

Życzymy Węgrom powodzenia w nadchodzących 12 miesiącach.

tekst: Marek Kuchciński