W Dolinie Szwajcarskiej w Warszawie odsłonięto pomnik Polaka i Węgra, którzy współpracując w czasie II wojny, uratowali 30 tys. osób, w tym 5 tys. polskich Żydów.
– Mówi się, że nic tak nie przemawia do ludzkiej wyobraźni jak chłodny kamień czy dwie bryły brązu…To prawda, o ile za tymi porównaniami stoją prawdziwi ludzie i prawdziwe wartości – powiedział podczas uroczystości marszałek Sejmu Marek Kuchciński.
Henryk Sławik w listopadzie 1939 r. przy pomocy Józsefa Antalla organizował Komitet Obywatelski do spraw Opieki nad Polskimi Uchodźcami na Węgrzech. Wraz ze swoimi współpracownikami, watykańską nuncjaturą, Kościołem katolickim, zapewniali pomoc humanitarną, pracę dla dorosłych oraz naukę dla dzieci polskich uchodźców. Bez ich zaangażowania tysiące Polaków nigdy nie trafiłyby do armii Sikorskiego we Francji, do lotnictwa Zjednoczonego Królestwa, aby tam walczyć, a nawet oddać życie w imię wolności, niepodległości i demokracji.
W 1944 r. Sławik i Antall zostali aresztowali przez Gestapo. Sławik katowany i bity nie zdradził przyjaciela, tym samym ocalając mu życie. Henryk Sławik przez lata skazany był na zapomnienie, co podkreślał marszałek Kuchciński, dziękując za „przywrócenie do pamięci, do rzeczywistości tych zapomnianych do niedawna jeszcze”. Dopiero w 2010 r. Henryk Sławik został odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Orderem Orła Białego.
Inicjatorem budowy pomnika był Grzegorz Łubczyk, były ambasador RP na Węgrzech i wiceprezes Stowarzyszenia Henryk Sławik Pamięć i Dzieło. Pomnik honorowym patronatem objął Prezydent RP Andrzej Duda. W uroczystości uczestniczyli marszałek Sejmu Marek Kuchciński, wicemarszałkowie Senatu Maria Koc i Adam Bielan, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński, ambasador Węgier Ivan Gyurcsik, metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz, naczelny rabin Polski Michael Schudrich, kombatanci i członkowie rodzin Sławika i Antalla oraz delegacja władz Budapesztu, gdzie powstanie bliźniaczy pomnik.
Odsłonięcie pomnika poprzedziła msza święta w Bazylice Archikatedralnej w Warszawie pod przewodnictwem metropolity warszawskiego kard. Kazimierza Nycza.
tekst/fot. Marta Olejnik
