Wizytę w Wilnie marszałek Sejmu Marek Kuchciński rozpoczął od wystąpienia w litewskim parlamencie. Szczególnie podkreślał przeszłość, jaka łączy nasze narody. Nawiązywał do siły, jaką wspólnie stanowiliśmy, do wspólnych wartości i celów na przyszłość. Odwoływał się do trzech ważnych symboli: cudownego obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, Jagiełły i świętego Kazimierza.
Współpracę, według marszałka, należałoby oprzeć na zasadzie bezpieczeństwa, troski o suwerenność, NATO, na Unii Europejskiej, fundamentach demokracji w stosunkach międzynarodowych, czyli „nic o nas bez nas” oraz „wolni z wolnymi, równi z równymi”. Ważnym punktem wystąpienia były kwestie dot. mniejszości polskiej na Litwie. – Możliwości współpracy są olbrzymie, ale nie zawsze w pełni wykorzystywane. Strategiczne partnerstwo musi oznaczać poszanowanie praw mniejszości. Przyjaciele są ze sobą szczerzy. Dlatego pamiętajmy, że Polacy, mieszkający na Litwie, tak jak Litwini mieszkający w Polsce są dziedzicami naszego wspólnego państwa. Tym obywatelom należy się poszanowanie praw w zakresie własności, kultury, oświaty, języka, obecności w przestrzeni publicznej. Stojąc przed Państwem w parlamencie Litwy, jako Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, chciałbym zaapelować do Was, posłów Sejmu Republiki Litewskiej, abyście podejmując decyzje w sprawie obywateli Republiki narodowości polskiej, wzięli pod uwagę ich oczekiwania oraz nasze wspólne interesy. W imię przeszłości i przyszłości apeluję o odwagę, jaką mieli nasi przodkowie 630 lat temu, o dobrą wolę i życzliwe zrozumienie – powiedział Kuchciński.
Podczas spotkania z przewodniczącym Seimasu Republiki Litewskiej Viktorasem Pranckietisem marszałek Sejmu rozmawiał między innymi o kwestiach historycznych, bezpieczeństwa, energetycznych, współpracy parlamentarnej, infrastrukturalnej, jak Via Baltica, Via Carpatia. Marszałek Sejmu podkreślił, że ważne dla niego jest również przypomnienie wspólnych korzeni historycznych, gdy Polska i Litwa tworzyły wielką wielonarodową unię polsko-litewską. Z tego należy wyciągać wnioski na przyszłość i rozwijać współpracę, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom. – Przeszłość uczy nas, że wtedy gdy byliśmy razem byliśmy wielcy i silni. Potrafiliśmy decydować o losach Europy – mówił marszałek Sejmu. – Im częstsze są nasze kontakty, tym lepsza współpraca. Nawiązujemy do czasów prezydenta Lecha Kaczyńskiego, który podczas swojej prezydentury był na Litwie 16 razy – przekonywał marszałek.
Marszałek SAejmu odwiedził Litwę na zaproszenie przewodniczącego Seimasu z okazji 630. rocznicy chrztu. Punktem kulminacyjnym wizty było otwarcie wystawy poświęconej monumentalnemu dziełu Gersona “Chrzest Litwy”. Obraz powstał na wystawę w Paryżu, gdzie został doceniony i nagrodzony srebrnym medalem. Potem jego losy nie były najlepsze, trafiał bowiem z rak do rąk, nawet na ściany karczmy. Przed kilkoma laty został odnaleziony i wrócił do Polski. Obecnie znajduje się w stałej ekspozycji Muzeum Kolekcji im. Jana Pawła II w Warszawie. Na wystawie w Wilnie odrestaurowany obraz jest pokazywany po raz pierwszy po ponad 120 latach przerwy.
– Dzisiejsze uroczyste spotkanie w Pałacu Wielkich Książąt Litewskich w Wilnie jest wędrówką do źródeł naszych dziejów, do wydarzenia, które przed 630 laty połączyło Polskę i Litwę. Jest również hołdem dla wielkości tego dziedzictwa, a także refleksją o współczesnych Polakach i Litwinach, wzajemnych relacjach i współczesnych wartościach. 630 lat temu Wielki Książę Litewski Jagiełło wszedł do kategorii wielkich postaci zmieniających dzieje i to nie tylko swoich ludów, ale też ich otoczenia. Litwa znalazła się w kręgu świata i kultury chrześcijańskiej. Wielkie dzieło dokonało się poprzez ludzi, którzy je podjęli – Jagiełłę i Witolda. Królowa Polski Jadwiga – Apostołka Litwy – została zaliczona w poczet świętych Kościoła Katolickiego, a akt kanonizacji dokonał się w 610. Rocznicę Chrztu Litwy.Niech będzie mi wolno przytoczyć fragment modlitwy Ojca Świętego Jana Pawła II, który w 1993 roku przed Matką Miłosierdzia mówił: „Dziękuję Matce Chrystusa za to, że po wielu latach cierpień i prób Litwa i kraje ościenne zdołały wyjść z mroku obcej okupacji i prześladowań, wymuszonego milczenia o Bogu i obezwładniającego braku podstawowych swobód – mówił marszałek.
Marszałek Sejmu wraz z polską delegacją odwiedził cmentarz Na Rossie, grób matki Józefa Piłsudskiego, gdzie spoczywa także urna z sercem wodza. Oddał także hołd polskim żołnierzom spoczywającym na cmentarzu na Antokolu, którzy polegli w latach 1919-1921 w walkach z bolszewikami.
Pieta. Cmentarz na Antokolu
Podczas spotkania w Instytucie Polskim z Polakami mieszkającymi na Litwie marszałek Sejmu zapewnił o wsparciu przy rozwiązywaniu problemów, m.in. w sferze szkolnictwa.
Matka Boska Ostrobramska
Pragnę gorąco podziękować za dzisiejszą uroczystość, będącą wędrówką do źródeł naszej wiary i naszej wspólnoty, które przetrwały wiele wieków, dając Obojgu Narodom siłę ducha i moc tworzenia. Zaślubiny Królowej Jadwigi i wielkiego księcia litewskiego, były prawdziwymi zaślubinami Polski i Litwy. Ten dziejowy akt umożliwił dobrowolny związek obu państw, który zaczął się kształtować po Unii w Krewie i Chrzcie Litwy, co znalazło formalnoprawny wymiar w Unii Lubelskiej, a później w Zaręczeniu Wzajemnym Obojga Narodów z 1791 roku. Więź polsko-litewską umacniała następnie wspólna walka o restytucję Rzeczypospolitej w XIX wieku, a przede wszystkim powstania – listopadowe i styczniowe – powiedział marszałek Sejmu podczas oficjalnej wizyty na Litwie.
Fot. Paweł Kula