W dniu 5 września w ramach XXII Forum Ekonomicznego w Krynicy odbędzie się piąta parlamentarna konferencja „Europa Karpat”. Będzie to kolejne wydarzenie z cyklu spotkań poświęconych zacieśnianiu współpracy państw regionu karpackiego.

Spotkania zostały zainicjowane przez stronę polską. Konferencja ma charakter międzynarodowy, wezmą w niej udział przedstawiciele parlamentów narodowych i administracji rządowej m.in. z Czech, Polski, Słowacji, Ukrainy, Węgier i Serbii, a także liczne grono reprezentantów samorządów, przedsiębiorców, świata nauki, organizacji pozarządowych.

Dzięki tak znaczącej politycznie i różnorodnej reprezentacji konferencja stanowi ważne forum współpracy praktyków i ekspertów zajmujących się problematyką rozwoju obszarów górskich oraz współpracą transgraniczną w Europie Środkowej i Wschodniej.

Głównym celem tegorocznej konferencji „Europa Karpat” będzie dyskusja i zaproponowanie politycznych rekomendacji dotyczących zwiększenia efektywności europejskich mechanizmów rozwoju obszarów górskich, w tym roli, jaką w tej dziedzinie powinna odegrać nowa perspektywa budżetowa UE na lata 2014-2020.

Kontynuowana będzie dyskusja nad potrzebą stworzenia makroregionalnej Strategii Karpackiej na wzór wdrożonych już unijnych strategii dla regionu Morza Bałtyckiego i Dunaju. Szczególna uwaga poświęcona zostanie sprawom zrównoważonego rozwoju i realizacji zobowiązań wynikających z Konwencji Karpackiej, a także problematyce sportu, rekreacji i turystyki (zwłaszcza kwestiom związanym z rozwojem infrastruktury narciarskiej).

Konferencja przedstawi też nowe inicjatywy na rzecz wzmocnienia i koordynacji współpracy deputowanych z państw karpackich, np. w formie parlamentarnych klubów karpackich. W ramach konferencji będą przeprowadzone 4 tematyczne panele obejmujące ponad 30 wystąpień.

Cele cyklu konferencji i główne przesłanie Cykl konferencji „Europa Karpat” został zapoczątkowany w 2010 r. W jego ramach odbyły się m.in. sesje w Krynicy (2011), Krasiczynie (2012) i na Ukrainie. Celem tej inicjatywy jest zacieśnianie ponadgranicznej współpracy regionalnej, monitorowanie postępów we wdrażaniu Konwencji Karpackiej oraz budowa międzynarodowej sieci parlamentarzystów działających na rzecz zrównoważonego rozwoju Karpat.

Cykl konferencji „Europa Karpat” organizowany jest pod patronatem wicemarszałka Sejmu RP Marka Kuchcińskiego. W tegorocznej edycji konferencji zapowiadany jest udział parlamentarzystów z sąsiednich państw karpackich. Sejm oprócz wicemarszałka Marka Kuchcińskiego reprezentować będzie m.in. wicemarszałek Cezary Grabarczyk. Udział zapowiedzieli posłowie zarówno koalicji rządzącej, jak i opozycji.

Karpaty rozciągają się na długości około 1500 km i zajmują ponad 200 tys. km2, łącząc terytoria siedmiu krajów Europy Środkowej i Wschodniej: Czech, Słowacji, Polski, Węgier, Ukrainy, Rumunii i Serbii. W regionie tym mieszka łącznie kilkanaście milionów ludzi. Karpaty stanowią obszar o wybitnych walorach przyrodniczych i kulturowych. Dziedzictwu temu zagraża jednak wiele problemów społecznych i ekologicznych, takich jak bezrobocie, ubóstwo, nadmierna eksploatacja zasobów naturalnych, zanieczyszczenie środowiska, wylesianie, brak należytej troski o ład przestrzenny.

W wyniku rozszerzenia Unii Europejskiej w 2004 r. pojawiło się kolejne zagrożenie: nowa granica Unii podzieliła Karpaty na dwie części, nie tylko w sensie politycznym, ale i w podejściu do kwestii środowiskowych i rozwojowych, utrudniając prowadzenie skoordynowanych działań transgranicznych mających na celu zachowanie spójności tego regionu. Dlatego Karpaty potrzebują całościowej strategii rozwoju obejmującej zarówno problemy społeczno-gospodarcze, jak i kwestie ekologiczne. Jedynie takie zintegrowane podejście pozwoli zachować unikatowe zasoby tego regionu.

Działania na rzecz ochrony i rozwoju Karpat, jeśli mają być skuteczne, wymagają współpracy międzynarodowej i regionalnej. Kwestia ta została podkreślona w „Memorandum karpackim” przyjętym w 2011 r. przez konferencję „Europa Karpat”. W apelu tym wskazano, że „…należy połączyć wysiłki państw, Unii Europejskiej i poszczególnych władz regionalnych w celu wypracowania wspólnej strategii dla Karpat, która wykorzystując atuty tego obszaru pozwoliłaby przezwyciężyć jego słabości. Strategia taka, na wzór Strategii dla Morza Bałtyckiego i Strategii Dunajskiej powinna przede wszystkich oprzeć się na synergii pomiędzy istniejącymi już inicjatywami i działaniami podejmowanymi w tym regionie.

Jest ważne, by o finansowanie działań na obszarze Karpat zabiegać w sposób skoordynowany, tak by środki – szczególnie pozyskane z budżetu wspólnotowego – nie rozpraszały się, lecz były strategicznie ukierunkowane na wspólne projekty karpackie. Mechanizm nakierowany na finansowanie wspólnych działań służących zrównoważonemu rozwojowi Karpat mógłby powstać w oparciu o wzorce dostarczone przez europejski program „Przestrzeń Alpejska”. Współpraca taka będzie służyć w szczególności zacieśnianiu więzi między państwami członkowskimi UE a Ukrainą, przyczyniając się do szybszej integracji tego kraju do struktur europejskich”.

Współpraca karpacka ma ważny wymiar polityczny, znacznie wykraczający poza kwestie związane z ochroną środowiska i zrównoważonym rozwojem. To również działanie o istotnym znaczeniu geopolitycznym, nastawione na wzmacnianie więzi regionalnych w naszej części kontynentu i nadanie temu regionowi należnego znaczenia. Efektywna współpraca karpacka stanowić może element priorytetowego z punktu widzenia polskiej polityki zagranicznej programu, jakim jest Partnerstwo Wschodnie, a także być osią wspólnych przedsięwzięć w ramach Grupy Wyszehradzkiej.