Podsumowanie
Rok 2021 w pracach Komisji Spraw Zagranicznych (SZA) upłynął przede wszystkim pod znakiem budowania i rozwijania relacji międzyparlamentarnych. – Popieramy współpracę naszych parlamentów, by w kluczowych sprawach, jak bezpieczeństwo, mówić jednym silnym głosem – podkreśla przewodniczący Komisji Marek Kuchciński, który o bieżącej sytuacji na świecie rozmawiał ze swoimi odpowiednikami z Niemiec, Litwy, Ukrainy, Łotwy, Estonii, Finlandii, Rumunii, Czech, Słowacji, Węgier, Gruzji. Głównym tematem spotkań było bezpieczeństwo w Europie, szczególnie w kontekście cyberataków, dezinformacji, sytuacji na polsko-białoruskiej granicy wojskowej, wojny w Górskim Karabachu, aktywności Rosji wokół granic Ukrainy i na nielegalnie anektowanym Krymie. Formaty, jakie planuje wzmocnić, to Partnerstwo Wschodnie i Trójkąt Weimarski.
Komisja wyraziła wsparcie dla powołanego przez Ukrainę, Mołdawię i Gruzję – trzy stowarzyszone z Unią Europejską i zaawansowane w procesie reform państwa Partnerstwa Wschodniego Associated Trio – forum ich ściślejszej integracji. Podkreśliła jego strategiczne znaczenie w ramach Europejskiej Polityki Sąsiedztwa, a także dla procesu integracji europejskiej państw Bałkanów Zachodnich.
Jednym z priorytetów Komisji jest wsparcie walki demokrację i prawa człowieka. Posłowie apelowali o powrót wydalonych przez Łukaszenkę polskich i litewskich dyplomatów, potępili aresztowanie działacza białoruskiej opozycji Romana Protasiewicza, próbę morderstwa Aleksieja Nawalnego, wyrazili solidarność z Republiką Czeską w związku z wysadzeniem składów amunicji w Vrbeticach, apelowali o uwolnienie więźniów politycznych, sprzeciwili się likwidacji przez rosyjskie władze Stowarzyszenia Memoriał, które od ponad trzydziestu lat dokumentuje zbrodnie reżimu komunistycznego, wyrazili solidarność z obywatelkami Afganistanu, którym w wyniku przejęcia władzy przez Talibów grozi trwała utrata z trudem wywalczonych praw do nauki, pracy, ochrony zdrowia, wolności osobistej. Wspólnie z państwami V4 wyrazili także sprzeciw wobec ingerencji przez państwa trzecie w wewnętrzne sprawy państw członkowskich UE.
Zdecydowanie potępiono instrumentalizację zjawiska nielegalnej migracji, które zostało sztucznie wykreowane, jako część hybrydowych działań wymierzonych w UE, dla osiągnięcia celów politycznych. W wydanym przez SZA oświadczeniu czytamy, że wykorzystywanie ludzi w celu osiągania politycznych rezultatów w sposób oczywisty łamie podstawowe wartości europejskie i międzynarodowe normy. Działania białoruskich władz, ewidentnie i systematycznie narażających życie znajdujących się w trudnej sytuacji osób, są nie do zaakceptowania.
Według Komisji wzmocnieniu presji Rosji na jej sąsiadów oraz na państwa UE i NATO będzie służył również rurociąg Nord Stream 2. Wezwano rządy i instytucje Unii Europejskiej oraz społeczność międzynarodową do adekwatnej, szybkiej i zdecydowanej odpowiedzi na działania Federacji Rosyjskiej. Zaapelowano o podjęcie kroków zmierzających do skutecznego przerwania budowy gazociągu, jako grożącego rosyjskim ekspansjonizmem. Wezwano Unię Europejską i jej państwa członkowskie, w tym przede wszystkim Republikę Federalną Niemiec, jako naszego sojusznika w NATO i partnera w Unii Europejskiej, do wycofania jakiegokolwiek poparcia dla realizacji projektu oraz do podjęcia kroków zmierzających do natychmiastowego i skutecznego przerwania jego budowy jako przedsięwzięcia sprzecznego z interesem bezpieczeństwa Unii Europejskiej i naszego regionu, otwierającej drogę dla szantażu energetycznego i politycznej korupcji.
Sejmowa Komisja Spraw Zagranicznych w 2020 roku zyskała dodatkowe pole umożliwiające rozwijanie międzynarodowej i międzyparlamentarnej współpracy – konferencję Europa Karpat. W 2021 roku format ten z powodzeniem sprawdził się jako płaszczyzna do rozmów między przewodniczącymi europejskich Komisji Spraw Zagranicznych, parlamentarzystami, naukowcami, przedsiębiorcami. Tu na pierwszy plan wybija się wspólnota ducha – wartości, kultury, tradycji, ochrona środowiska, ale ważne są także wspólne interesy mające zapewnić rozwój regionu czy bezpieczeństwo. Europa Karpat to także ciekawe inicjatywy – jedną z nich jest zainaugurowana wspólnie z GovTech KPRM Cyfrowa Europa Karpat, tj. programu odpowiedzialnego za projekcję i wdrażanie digitalizacji wśród Państw Europy Środkowej i Wschodniej. Celem programu jest zwiększenie rozpoznawalności i atrakcyjności regionu, zbudowanie świadomości wśród mieszkańców oraz turystów, a także zacieśnienie współpracy w regionie, także w ramach Unii Europejskiej czy Trójmorza.
