W dniu 9 sierpnia 2020 r. sfałszowane wybory prezydenckie na Białorusi wywołały zamieszanie, prowadząc do pokojowych protestów ludności białoruskiej i powstania szerokiego ruchu demokratycznego przeciwko urzędującemu Aleksandrowi Łukaszence. Jednak od tamtego dnia te protesty dziesiątek tysięcy ludzi spotkały się z masowymi represjami ze strony władz białoruskiego reżimu.
W rocznicę sfałszowanych wyborów na Białorusi, 9 sierpnia, my, przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych parlamentów Estonii, Łotwy, Litwy i Polski solidaryzujemy się z wszystkimi Białorusinami na froncie walki o wolność, samostanowienie i demokrację.
Solidaryzujemy się z ponad 33 tysiącami osób, które zostały zatrzymane przez policję za swoją działalność oraz z tysiącami ofiar, które były brutalnie traktowane, nękane, torturowane, wygnane, zastraszane i mordowane przez reżim. Pomimo nieludzkiego i bezprawnego traktowania przez rzekome władze, Białorusini nadal walczą o wolność. My ze swej strony ponawiamy nasze niezmienne żądania: natychmiastowego zaprzestania wszelkiej przemocy, uwolnienia wszystkich więźniów politycznych oraz przeprowadzenia nowych, wolnych i uczciwych wyborów prezydenckich na Białorusi we współpracy ze społecznością i instytucjami międzynarodowymi.
W ciągu roku, który upłynął od sfałszowanych wyborów, reżim Łukaszenki obrał sobie za cel grupy społeczeństwa obywatelskiego, organizacje praw człowieka, ośrodki analityczne, organizacje dziennikarskie, ekologiczne, społeczne, charytatywne, edukacyjne, młodzieżowe i biznesowe oraz niezależne media, aby zdusić w społeczeństwie obywatelskim Białorusi pragnienie demokracji. Ponadto w ostatnich miesiącach reżim wykorzystał migrację jako broń do wywarcia presji politycznej na Unię Europejską i jej państwa członkowskie. Jest to trwający hybrydowy atak reżimu Aleksandra Łukaszenki na integralność zewnętrznej granicy UE.
Dlatego w rocznicę 9 sierpnia zobowiązujemy się i wzywamy społeczność międzynarodową do zwiększenia wsparcia dla białoruskiego społeczeństwa obywatelskiego, mediów i organizacji praw człowieka, utrzymania polityki nieuznawania reżimu Aleksandra Łukaszenki oraz podtrzymania żądania przeprowadzenia nowych wyborów prezydenckich na Białorusi pod międzynarodową obserwacją i zgodnie z mechanizmem moskiewskim OBWE.
Wzywamy Radę UE i naszych partnerów do rozszerzenia indywidualnych i sektorowych sankcji na białoruski reżim, w tym na białoruskie państwowe przedsiębiorstwo lotnicze Belavia, tak długo. jak będzie ono uczestniczyć w zorganizowanym uzbrajaniu nielegalnych migrantów; UE powinna rozszerzyć sektorowe sankcje finansowe, aby uniemożliwić Belavii dostęp do instrumentów finansowych (leasing) podmiotów finansowych z siedzibą w UE.
Wzywamy również instytucje UE do przygotowania nowego reżimu sankcji skierowanych przeciwko wszystkim stronom zaangażowanym w sponsorowane przez państwo wykorzystywanie nieregularnych przepływów migracyjnych. Ponadto, należy rozważyć i szybko wdrożyć restrykcyjne środki skierowane przeciwko przemytnikom migrantów, którzy łamią prawa człowieka. Wreszcie, nalegamy na konieczność pociągnięcia do odpowiedzialności wszystkich tych, którzy uczestniczyli w organizowaniu i ułatwianiu nielegalnej migracji do UE.
Potwierdzamy nasze poparcie dla suwerenności i niezależności Białorusi oraz wzywamy społeczność międzynarodową do przyjęcia skutecznego mechanizmu odstraszającego wobec prób podpisania przez Federację Rosyjską lub inne narody nielegalnych porozumień z Łukaszenką, które naruszają suwerenność Białorusi i jej żywotne interesy narodowe. Ponadto, wzywamy do przeprowadzenia międzynarodowego śledztwa w sprawie zbrodni popełnionych przez reżim Łukaszenki oraz do pełnego i szybkiego wdrożenia Mechanizmu Moskiewskiego OBWE i rezolucji Rady Praw Człowieka ONZ nr 46/20 (z marca 2021 r.).
