23 marca 1915 roku, po prawie 5 miesiącach oblężenia przez Rosjan, skapitulowała austriacka twierdza Przemyśl, uznawana dotąd za twierdzę nie do zdobycia.
Był to największy zespół fortyfikacji w monarchii austro-węgierskiej i jeden z trzech najpotężniejszych w Europie. Ten cios w cesarstwo wśród Rosjan wywołał euforię i dał nadzieję na podbój Europy.
Krzyk chłopców sprzedających dodatki nadzwyczajne zwiastuje nam po południu wzięcie Przemyśla – pisała Księżna Maria Lubomirska. Rozum doznaje zadowolenia, ale serce cierpi. Wszak Przemyśl do Galicji Wschodniej przyłączą. Na mieście podniecenie szumi nad zwycięstwem jak piana na świeżo nalanym szampanie. Dochodzi nawet do demonstracji ulicznych, idą żołnierze z chorągwiami z wizerunkiem cesarza i św. Mikołaja i śpiewają Boże, cara chrani – za nimi ciągnie gawiedź ciekawa.
Rzekłbyś, hałaśliwe lokatory urządzające festyn w cudzych ścianach, a zupełnie niepomne gospodarza domu.
Zajęcie twierdzy Przemyśl było jednym z ostatnich znaczących sukcesów rosyjskich na froncie wschodnim. 3 czerwca 1915, po dwutygodniowym oblężeniu, do miasta weszły wojska niemieckie i austro-węgierskie.
Po fortach stanowiących unikalną atrakcję historyczno-turystyczną i przepiękną krajobrazowo, prowadzi szlak turystyczny znakowany kolorem czarnym.
W 1997 roku Przemyśl został objęty Krajowym Programem Ochrony i Konserwacji Architektury Obronnej – do 2000 r. opracowana zostanie dokumentacja zagospodarowania fortów dawnej twierdzy.
Państwa Europy Środkowej, Środkowo-Wschodniej oraz Południowej posiadają zespoły zabytków o cechach wyjątkowości oraz uniwersalności. Są to zespoły fortyfikacyjne i cmentarze wojenne pochodzące z ostatniego wieku istnienia wielonarodowej monarchii Habsburgów. Te unikalne cechy, wartości pozwalają na rozważenie ich transgranicznego wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Idea powstała w 2003 roku podczas Międzynarodowego Dnia Zabytków. Objęłaby zespoły tj.
Twierdza Przemyśl (Polska/Ukraina) wraz z zespolem cmentarzy wojennych i
fortyfikacji polowych
Twierdza Kraków (Polska)
Twierdza Kraków (Polska)
Zespół zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych
Twierdza Pula (Chorwacja)
Twierdza Pula (Chorwacja)
Twierdza Kotor (Czarnogóra/Chorwacja)
Twierdza Kotor (Czarnogóra/Chorwacja)
Twierdza Komarno (Komarom – Stowacja/Wqgry).
Twierdza Linz (Austria)
Fort zaporowy Franzesfeste (Austria)
Twierdza Werona (Wtochy – w ramach czworokqta twierdz: Werona – Peschiera – Mantua – Legnano).
Trydent z ryglem Folgaria-Lavarone (Wtochy), dolomity (Austria/Wlochy)
Twierdza Terezin (Czechy)
Twierdza Olomuniec (Czechy)
Twierdza Olomuniec (Czechy)
Obóz warowny Zaleszczyki (Ukraina)
Obóz warowny Lwów – Cytadela (Ukraina)
