W dniu 25 lutego br. Sejmie odbyła się uroczystość przekazania archiwum Władysława Siła-Nowickiego. Dokumenty do Archiwum Akt Nowych w Warszawie przekazała żona mecenasa Irena Siła-Nowicka i córki. Uroczystość odbyła się pod honorowym patronatem wicemarszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego. Współorganizatorem wydarzenia był Parlamentarny Zespół Miłośników Historii.
„Wielkim dziełem pracy na rzecz odzyskiwania niepodległości” nazwał wicemarszałek Kuchciński dorobek mecenasa Siła-Nowickiego. Podkreślił, że „mecenas (…) należy do bardzo niewielu wybitnych postaci Polski ubiegłego wieku, które były świadkami wszystkich najważniejszych wydarzeń politycznych, publicznych i historycznych od czasów drugiej wojny światowej.”
Przekazując dokumenty do Archiwum Akt Nowych żona mecenasa, Irena Siła-Nowicka wyraziła nadzieję, że „dokumenty pozwolą zachować pamięć o tym, co było dobre i co było złe w naszym życiu publicznym i ta pamięć, to nasze wspólne dziedzictwo będzie służyło kolejnym pokoleniom”. – Dla mojego męża, którego dokumenty dzisiaj przekazuję, Polska była zawsze najważniejsza – dodała.
Uroczystości towarzyszyła wystawa prezentująca wydarzenia z życia Władysława Siła-Nowickiego oraz dokumenty zgromadzone przez mecenasa, w tym m.in. materiały z okresu działalności NSZZ „Solidarność” – korespondencja, odezwy strajkowe, przemówienia, biuletyny a także kolekcja fotografii prywatnych.
Władysław Siła-Nowicki urodzony 22 czerwca 1913 r., zmarł 25 lutego 1994 r. Był adwokatem, działaczem politycznym, działaczem opozycji antykomunistycznej w PRL. Brał udział w wojnie obronnej Polski w 1939, służył w Armii Krajowej oraz Zrzeszeniu „Wolność i Niezawisłość”. Współpracował z Komitetem Obrony Robotników. W latach 1992–1993 był sędzią Trybunału Stanu. Współtworzył Chrześcijańsko-Demokratyczne Stronnictwo Pracy. Został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.
Archiwum Władysława Siła-Nowickiego składa się ze 150 dokumentów opisujących ważne wydarzenia w historii Polski przez pryzmat działalności politycznej, społecznej i adwokackiej Władysława Siła-Nowickiego. Jednymi z ważniejszych dokumentów, które zostały przekazane do Archiwum Akt Nowych są materiały dotyczące pomocy, którą Siła-Nowicki udzielał jako adwokat w procesach politycznych w latach 1960-1980 na terenie całego kraju, a zwłaszcza w procesach członków NSZZ „Solidarność” w czasie stanu wojennego m.in. Jacka Kuronia, Henryka Wujca, Kazimierza Świtonia, Leszka Moczulskiego, Andrzeja Czumy, Anny Walentynowicz. Warte uwagi są także dokumenty poświęcone przygotowaniom i obradom Okrągłego Stołu, w których Władysław Siła-Nowicki brał udział m.in. listy imienne uczestników Okrągłego Stołu. Ważną część Archiwum stanowią również dokumenty osobiste Władysława Siła-Nowickiego, zwłaszcza dotyczące procesu i wyroku skazującego na karę śmierci za działalność konspiracyjną m.in. w zrzeszeniu „Wolność i Niezawisłość” oraz zmiany orzeczonej kary śmierci na karę dożywotniego więzienia, protokoły z przesłuchań świadków, akta procesowe a także korespondencja z odosobnienia do rodziny.
Archiwum Akt Nowych powstało w sierpniu 1918 roku, a w 1919 roku zostało włączone w sieć archiwów państwowych. Przez ponad 90 lat działalności sprawuje opiekę nad polskim dziedzictwem archiwalnym, podlegając naczelnemu dyrektorowi Archiwów Państwowych, ministrowi kultury i dziedzictwa narodowego i zabezpieczając dokumentację najwyższych urzędów administracji centralnej, partii politycznych, stowarzyszeń i instytucji społecznych oraz osób, które odegrały istotną rolę w historii naszego kraju.
źródło: www.sejm.gov.pl
