Minęło ponad 76 lat od Holokaustu i niemieckiego terroru w większości europejskich państw, a mimo to, jego historia wciąż pozostaje przedmiotem badań, dyskusji i sporów. Jedną z bardziej delikatnych kwestii jest pytanie, czy osoby niebędące narodowości żydowskiej uczyniły wszystko, co mogły, by pomóc Żydom podczas II wojny światowej. W swojej książce Jarosław Piekałkiewicz szczegółowo bada tę kwestię w kontekście jej związku z Polską – państwem, które doświadczyło najokrutniejszej niemieckiej okupacji. Autorowi udaje się połączyć – w sposób dotychczas nieuczyniony – wszystkie czynniki, które wpłynęły na możliwości Polaków do ratowania Żydów. Tym samym dokumentuje wszelkie starania poczynione, by ich ocalić, pomimo ogromnych niebezpieczeństw” – pisze Frederic J. Fleron Jr., PhD, profesor emerytowany, doktor Wydziału Politologii, Uniwersytet Buffalo, College of Arts and Sciences, recenzując „Taniec ze Śmiercią” prof. Jarosława Piekalkiewicza.
„Taniec ze Śmiercią” to pełna analiza działań polskich chrześcijan na rzecz pomocy Żydom żyjącym na ziemiach polskich przed eksterminacją w czasie Holokaustu. Jarosław Piekalkiewicz rozpoczyna krótką historią Żydów w Polsce, pozwalając czytelnikom zrozumieć, dlaczego aż jedna trzecia Żydów na świecie zamieszkiwała jej tereny przed II wojną światową oraz przybliżając tradycje ich bogatej, różnorodnej kultury. Po prześledzeniu ciemnych chmur faszyzmu i antysemityzmu, nagromadzonych w Polsce i w Europie przed wojną, autor przedstawia szczegółowe opisy niemieckiej okupacji, struktury oraz działań polskiego podziemia. Ukazuje ogrom trudu i poświęceń, z jakimi zmagali się Polacy, pochodzący z różnych sfer i grup społecznych, by ratować naród żydowski przed Holokaustem. Piekałkiewicz nie boi się wgłębiać w szczegóły ciemnej strony niemieckiej okupacji: strach, zazdrość, chciwość, demoralizacja, kolaboracja z Niemcami oraz wydawanie im Żydów. Przed antysemickim piekłem chronili ich Polacy, członkowie ruchu oporu – a nawet ich osobiści przeciwnicy.
Książka ta jest przepełniona żywymi, osobistymi świadectwami autora o walce i przetrwaniu w okupowanej Polsce. Dostarcza czytelnikom podstawowe informacje, pozwalające zrozumieć relacje polsko-żydowskie podczas II wojny światowej, będąc przy tym prawdopodobnie ostatnim takim dokumentem – świadectwem byłego działacza ruchu oporu, jakie zostanie opublikowane: Piekalkiewicz dołączył do działaczy Polskiego Podziemia już jako nastolatek, wraz z pozostałymi członkami rodziny. Ta mieszanka akademickiej dyscypliny i osobistych doświadczeń autora pozwala czytelnikom zobaczyć o wiele prawdziwszy, niż zazwyczaj spotykany, obraz próby przetrwania pod niemiecką okupacją oraz w trakcie Holokaustu.
Postać Jarosława Piekalkiewicza pojawia się tu nieprzypadkowo. Jego rodzina pochodzi z Grodna, stryj prof. Jan Piekałkiewicz, wybitny działacz polityczny, był Delegatem Rządu RP na Kraj w latach II wojny światowej, zamordowany przez Niemców w 1943 roku. Sam Jarosław jako żołnierz Armii Krajowej walczył m.in. w Powstaniu Warszawskim. Po niewoli jenieckiej wyemigrował do USA. Był profesorem na Stanowym Uniwersytecie Kansas, posiadającym tytularną godność Odznaczonego Wykładowcy Cywilizacji zachodniej. Jest autorem i współautorem wielu artykułów i książek nt. ideologii totalitarnej, m.in. „Politics of Ideocracy”. Należał także do grona bywalców strychowych spotkań u Marka Kuchcińskiego w Przemyślu. Wśród myślicieli, polityków i artystów pojawiał się wraz z żoną Mojrą z Amnesty International. Wspominając Strych, dokonuje chyba nazbyt mocnego, ale wiele mówiącego o tamtym miejscu i czasach porównania: „Strych miał większe znaczenie, niż się wydaje na pierwszy rzut oka. Atmosfera tych zebrań przypominała mi moje zbiórki w Armii Krajowej. Na strychu, jak i w AK, czuliśmy się wolni. Oczywiście podczas wojny ryzykowaliśmy dużo więcej, bo tortury i śmierć, ale dla nas, jak i dla członków strychu „Jeszcze Polska nie zginęła, póki my żyjemy”. Uczestnicy Strychu ryzykowali szykany od władz; komunistów, a może nawet i aresztowanie, a na pewno trudności w ich karierze zawodowej. Jak i my w AK, byli mniejszością, bo większość Polaków uważała, że trzeba żyć”.
Zapraszamy Państwa do lektury, a polskie wydawnictwa do przekładu. Warto
mo
- Paperback: 320 pages
- Publisher: Hamilton Books (November 15, 2019)
- Language: English
- ISBN-10: 0761871667
- ISBN-13: 978-0761871668