Bruksela, 3 października 2012 r. – po raz pierwszy w Parlamencie Europejskim w Brukseli odbyła się międzynarodowa konferencja poświęcona korytarzowi transportowemu Via Carpatia łączącemu siedem państw Unii Europejskiej (Litwa, Polska, Słowacja, Węgry, Rumunia, Bułgaria i Grecja).
Konferencję zorganizował oraz moderował europoseł Tomasz Poręba. Konferencja miała na celu rozpowszechnienie i utrwalenie na forum Unii Europejskiej wizerunku Via Carpatia jako najważniejszego szlaku transportowego wschodnich regionów UE.
Przez Polskę przebiega najdłuższy fragment Via Carpatia zwany drogą S19. W konferencji na temat przyszłości trasy Via Carpatia udział wzięli ministrowie, posłowie, senatorowie, marszałkowie oraz przedstawiciele regionów Via Carpatia, a także międzynarodowi eksperci, dyrektoriat Komisji Europejskiej odpowiedzialny za sieci TEN-T oraz ambasadorowie przy Królestwie Belgii i Stali, przedstawiciele przy UE państw, przez które przebiega szlak.
Idea utworzenia szlaku drogowego Via Carpatia zapoczątkowana została po raz pierwszy przez Polskę w 2006 r. w Łańcucie pod patronatem i w obecności śp. Lecha Kaczyńskiego, prezydenta RP.
22 października 2010 r. podczas międzynarodowej konferencji w Łańcucie ministrowie ds. transportu siedmiu krajów, przez które przebiega szlak, podpisali nową wersję Deklaracji Łańcuckiej, w której zobowiązali się m.in. do podjęcia wszelkich możliwych działań w celu włączenia ww. szlaku na całej długości (Klaipeda – Kaunas – Białystok – Lublin – Rzeszów – Kosice – Miskolc – Debrecen – Oradea – Logoj – Calafat/Constanta – Sofija/Svilengrad – Thessaloniki) do sieci TEN-T.
Aktualnie w ramach w sieci TEN-T Via Carpatia podzielona jest na odcinki, których realizacja planowana jest w różnych, bardzo odległych odstępach czasowych, co zagraża integralności całej trasy. W dniu 27 listopada w komisji ds. transportu w Parlamencie Europejskim poddana zostanie pod głosowanie – złożona przez posła Tomasza Porębę – poprawka do rozporządzenia ws. przeglądu TEN-T wnioskująca o włączenia szlaku Via Carpatia na całej długości do sieci bazowej TEN-T.
– Projekt Via Carpatia spotkał się z dużym entuzjazmem. Polityka spójności poszerzona o wymiar infrastrukturalny, wzmocni i pobudzi równy rozwój regionów. Dostęp do sieci transportowych musi stać się wszechstronny. Wiele teraz zależy od poszczególnych państw członkowskich i regionów, które muszą udowodnić, że potrafią rzetelnie ubiegać się i wydawać pieniądze z funduszy – mówił Jean-Éric Paquet Dyrektor w Dyrekcji Generalnej ds. Mobilności i Transportu Komisji Europejskiej.
– Dzisiejszy dzień to kolejny krok w walce o włączenie szlaku Via Carpatia do tzw. sieci bazowej rozporządzenia TEN-T, co w konsekwencji gwarantowałoby zarówno rozbudowę szlaku jak i jego modernizację. Via Carpatia byłaby niezaprzeczalnym czynnikiem rozkwitu turystyki jak i kołem napędowym rozwoju gospodarczego w regionie. Komisja proponuje, aby Via Carpatia, podzielona na odcinki, traktowana była całościowo, jako jeden szlak łączący wschodnie kraje UE. Cieszę się z tego pozytywnego nastawienia Komisji. Przyszedł czas, aby tę inicjatywę wzmacniać i promować – mówił poseł PiS do PE Tomasz Poręba.
Septimiu Buzasu – sekretarz stanu Ministerstwa Transportu i Infrastruktury Rumunii powiedział natomiast: – Podpisując deklarację łańcucką w 2010 roku, Rumunia zobowiązała się do realizacji jej założeń. To nie jest zwykła droga, to jest trasa, która ma zapewnić rozwój gospodarczy.
Według wicemarszałka Sejmu RP Marka Kuchcińskiego: – Region karpacki potrzebuje wsparcia, a komunikacyjnie jest słabo zorganizowany. Jest to szlak transportowy o szczególnym znaczeniu dla UE. Inicjatywa ta stanowi istotną część dalszego rozwoju Partnerstwa Wschodniego, swoją drogą niewystarczająco wspieranego. Nasze rządy i parlamenty narodowe powinny wspierać tę deklarację, ponieważ jest to element solidarności europejskiej.
Jan Hudacký – przewodniczący Komisji Parlamentarnej ds. Gospodarczych Słowackiej Rady Narodowej w swojej prezentacji podkreślił rolę, jaką odgrywają drogi ekspresowe w procesie pobudzania wzrostu gospodarczego i rozwoju turystyki regionów, przez które przebiegać będzie Via Carpatia. Dodał również, iż rozbudowa słowackich dróg ekspresowych wyraźnie wpływa na spadek bezrobocia w danym regionie.
Senator RP Władysław Ortyl oraz poseł na Sejm RP Stanisław Ożóg podkreślili, że włączenie Via Carpatia do sieci bazowej TEN-T to, z punktu widzenia szeroko pojętego bezpieczeństwa, strategiczny interes całej Europy. Wskazali ponadto, iż droga ekspresowa Via Carpatia doskonale wpisuje się w politykę wyrównania szans w ramach polityki spójności UE, dlatego też wszyscy musimy zintensyfikować wysiłki pod adresem rządów państw narodowych.
W konferencji uczestniczyli również oraz zabierali głos m.in.: Alexander Micovcin – zastępca stałego przedstawiciela Słowacji przy UE, Vladislav Stoikov – naczelnik Obwódu Kiustendił, Mircea Ioan Molot – przewodniczący Rady Okręgowej Hunedoara, Lucjan Kuźniar – członek zarządu woj. podkarpackiego, Walenty Korycki – wicemarszałek woj. podlaskiego, Marian Constantin Vasile – wiceprzewodniczący Rady Okręgowej Temesz, Andrzej Wyczawski – burmistrz Miasta Jarosław, Marek Ustrobinski – zastępca prezydenta Miasta Rzeszowa, Olexa Ladislav – szef Departamentu Transportu Koszyce, Loreta Navakauskienė – doradca burmistrza Regionu Koweńskiego, Natalia Tarasovova – dyrektor Biura Regionu Preszowskiego w Brukseli oraz eksperci i ambasadorowie: Dawid Lasek – wiceprzewodniczący Stowarzyszenia Euroregion Karpacki, Adrian Mazur z Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Artur Harazim – ambasador RP przy Królestwie Belgii, Tamás Iván Kovacs – ambasador Węgier, Vesselin Valkanov – ambasador Bułgarii przy Królewstwie Belgii, Alexander Micovcin – zastępca stałego przedstawiciela Słowacji przy UE. Stanowisko Komisji Europejskiej przedstawił Jean-Éric Paquet – dyrektor w Dyrekcji Generalnej ds. Mobilności i Transportu.
Uczestnicy konferencji przyjęli przez aklamację „Deklarację Brukselską w sprawie szlaku transportowego Via Carpatia.”
