450 lat temu Korona Królestwa Polskiego i Wielkie Księstwo Litewskie kierując się zasadą „wolni z wolnymi, równi z równymi”, zawarły równoprawny związek obojga państw (i w konsekwencji narodów). Zbudowano nowoczesny parlamentaryzm. Dziś Unia Lubelska pokazuje nam dobitnie, jak wspólnota polityczna może wzmacniać narody, przy jednoczesnym szanowaniu ich tradycji.

Na sejmie walnym w Lublinie 1 lipca 1569 r. narodziło się jedno z najpotężniejszych i najnowocześniejszych państw na kontynencie i jedna z najdłużej istniejących unii. Akt unii powołał do życia wspólnotę wielonarodową i wieloreligijną. Ten zbiór wielu kultur miał mocne spoiwa oparte na jednoczących ludzi wartościach: tolerancji, szacunku, dialogu. W wyniku porozumienia powstała Rzeczpospolita Obojga Narodów, która nie tylko okazała się ostoją demokracji, jakiej wówczas świat nie doświadczał, lecz także była przestrzenią, w której współistniał Zachód ze Wschodem, tworząc nową jakość cywilizacyjną. Kultura, osiągnięcia, doświadczenia Wschodu spotykały się z postępem, energią i bogactwem Zachodu. Rzeczpospolita Obojga Narodów była państwem przekraczającym wspólnotę interesów. Stanowiła także swoiste Antemurale Christianitatis. Polska i Litwa połączyły swoje siły intelektualne, gospodarcze i militarne. Wzniesione w Lublinie przedmurze chrześcijaństwa było nadzieją dla bezpieczeństwa całej ówczesnej Europy.

W tekście uzgodnionym przez sejmy Polski i Litwy w 1569 roku czytamy, że Unia sprawiła: „Iż już Krolestwo polskie i Wielgie Księstwo litewskie jest jedno nierozdzielne i nierożne ciało, a także nierożna ale jedna a spolna Rzeczpospolita, ktora się z dwu państw i narodow w jeden lud zniosła i spoiła„.

To słowa ważne do dziś. Pokazują jedność i wspólnotę wartości, w tym wiary. Niezwykle ważna była też rola obu parlamentów, które umiały wypracować wspólne stanowisko oraz podjąć odważną decyzję wynikającą z wieloletnich doświadczeń i negocjacji.

Ten typ postępowania demokratycznego jest nam potrzebny również dziś. Chcemy przywrócić aktywność zgromadzeń parlamentarnych Polski i Litwy, a także państw sąsiednich wyrosłych z dziedzictwa Unii oraz zaktywizować dyplomację parlamentarną, szczególnie w naszej części Europy.

Dziś nie ma już tamtej Unii, jest inna: Europejska, mamy też Sojusz, ale już znacznie szerszy – Północnoatlantycki. Nie zwalnia nas to jednak z odpowiedzialności za bliską współpracę między Litwą a Polską, za wymianę doświadczeń na poziomie parlamentarnym i rządowym. Z przeszłości wynika wniosek – współpraca Polski i Litwy wzmacnia potencjał polityczny obu państw. Polacy i Litwini potrafili w przeszłości decydować o losach Europy. Im częstsze są nasze kontakty, tym lepsza współpraca. Odwołując się do myśli i działalności politycznej prezydenta Lecha Kaczyńskiego, który podczas swojej prezydentury był na Litwie 16 razy, należy przyjąć zasadę – budowanie wewnętrznych porozumień wewnątrz większych struktur międzynarodowych może dać Polsce i Litwie mocniejszy wpływ na procesy zachodzące we współczesnym świecie.

Pomimo upływu setek lat stoimy przed podobnymi wyzwaniami, co parlamenty obojga narodów w 1569 roku: zapewnienie tolerancji dla odmiennych religii, kultur, poglądów politycznych. Rozwiązania, oparte na wielonarodowej tradycji monarchii jagiellońskiej są bogatym źródłem inspiracji w dzisiejszych czasach. Ta rocznica powinna być więc dla nas wszystkich czasem refleksji, poczucia dumy i wiary w przekonanie, że jedność wzmacnia suwerenność.

  Marek Kuchciński

Pozdrowienia marszałka Marka Kuchcińskiego dla Litwy (wystąpienie dla Sejmu Litewskiego)

Szanowni Państwo,

450 lat temu nasi przodkowie zdecydowali o zjednoczeniu Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego we wspólną Rzeczpospolitą Obojga Narodów.

Potwierdzili tym samym wolę naszych społeczeństw o wzmocnieniu współpracy opartej na wcześniejszych setkach lat sąsiedztwa. Była to wola zawarcia unii wolnych z wolnymi i równych z równymi, z poszanowaniem suwerenności każdego z łączonych unią państw.

Mieliśmy wspólnego, razem obieranego króla, będącego jednocześnie wielkim księciem litewskim, wspólny sejm i wspólną politykę zagraniczną oraz wspólną obronę. A jednocześnie mieliśmy odrębne armie – koronną i litewską, odrębne skarby państwowe, urzędy centralne, systemy prawne i języki  urzędowe.

Ale zawsze, gdy byliśmy razem, byliśmy silni, a nasza rola i głos w Europie był doniosły i poważny.

Dziś też bądźmy razem – zjednoczeni we wspólnych wartościach: wolności, suwerenności i demokracji.

Wiwat Polska, wiwat Litwa! Na kolejne wieki

13 czerwca 2019 r. Sejm RP podjął uchwałę w sprawie 450. rocznicy unii polsko-litewskiej

Także litewski Seimas jednogłośnie przyjął rezolucję z okazji 450. rocznicy zawarcia Unii Lubelskiej.

W niedzielę 30 czerwca w Lublinie odbędą się uroczystości upamiętniające to wydarzenie. Udział w nich wezmą m.in.: Marszałkowie Sejmu i Senatu, Przewodniczący Seimasu oraz najwyżsi rangą urzędnicy państwowi i szereg gości zagranicznych, w tym delegacje z Litwy, Łotwy, Estonii, Czech i Węgier.