– Bydgoski Marzec był pierwszym przykładem, gdy  w PRL przeciwko komunie zwróciły się wszystkie grupy społeczne – powiedział marszałek Sejmu, otwierając wystawę „O wieś wolną, niezależną, samorządną – rocznica wydarzeń Bydgoskiego Marca ’81 i rejestracji Solidarności Rolniczej”.

Obecni na wystawie goście przypominali czasy, kiedy do protestujących w całym kraju robotników dołączyli rolnicy, jak ważna była sprawa rejestracji rolniczej „Solidarności” i jaki problem stanowiła dla komunistycznej władzy. – Dlaczego rolnicza „Solidarność” tak długo musiała czekać na legalizację? Ponieważ towarzysze partyjni nie czytali Wyspiańskiego, który napisał, że „chłop potęgą jest i basta” – tłumaczył dr Szarek.

Rolnicy domagali się samostanowienia, a także prawa do własności, wolności słowa i sumienia oraz szacunku dla ich ciężkiej pracy. W tej międzyludzkiej solidarności tkwiła niezwykła siła i potęga.  Najlepszym dowodem jedności były wydarzenia, które przeszły do historii jako Bydgoski Marzec’81. W obronie prawa należnego rolnikom – rejestracji odrębnych struktur związkowych stanęła Solidarność Regionu Bydgoskiego. 19 marca komunistyczna władza po raz kolejny pokazała pogardę dla zwykłych ludzi, sięgnęła po metody wielokrotnie już wykorzystywane – przemoc i brutalne traktowanie tych, którzy mieli odwagę się jej sprzeciwić. Na znak solidarności z ofiarami przemocy kraj zalała fala protestów.

W konsekwencji niezłomnego oporu i  determinacji przedstawicieli wsi, wspieranych przez członków Solidarności 12 maja 1981 roku został zarejestrowany Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Rolników Indywidualnych „Solidarność”. Było to wielkie zwycięstwo nie tylko rolników i Solidarności, ale też społecznej jedności.

Podczas otwarcia wystawy wspomniano również  Michała Bartoszcze, jednego z uczestników tzw. wydarzeń bydgoskich, pobitego wraz z Janem Rulewskim i Mariuszem Łabentowiczem przez funkcjonariuszy MO. Jak dodał dr Szarek, synowie Bartoszcze – Piotr i Roman – „wychowani w duchu wolnościowym”, działali w ruchu ludowym razem z ojcem. Piotr Bartoszcze został zamordowany w lutym 1984 roku, na kilka miesięcy przed zabójstwem księdza Jerzego Popiełuszki. IPN wrócił niedawno do sprawy niewyjaśnionej śmierci Piotra Bartoszcze, współtwórcy NSZZ RI „Solidarność”. – Jesteśmy to winni tym wszystkim, którzy wtedy walczyli o wolną Polskę – podsumował szef IPN.

Ekspozycję przygotowali pracownicy pionu edukacyjnego Delegatury IPN w Bydgoszczy. Honorowym patronatem objął ją marszałek Sejmu Marek Kuchciński.