W sobotę, 25 czerwca, w siedzibie Euroregionu Tatry w Nowym Targu, konferencję pt. „Europa bogata Karpatami” otworzył wicemarszałek Sejmu RP, Marek Kuchciński. Była to kolejna tegoroczna konferencja poświęcona Karpatom.
Jej organizatorami byli: Parlamentarny Zespół Karpacki, Starosta Nowotarski, burmistrz Nowego Targu oraz Euroregion Tatry. W trakcie wystąpienia otwierającego konferencję, marszałek Kuchciński przypomniał, że „od 1 lipca kierownictwo w Radzie Unii Europejskiej przejmuje, po Węgrzech, Rzeczpospolita Polska i w związku z tym potrzebne jest przyśpieszenie i wzbogacenie dyskusji oraz refleksji nad stanem obecnym i przyszłością rozwoju Karpat, na obszarze geograficznym tego pasma gór od Austrii aż po Serbię”.
Co prawda, współpraca kilku – bardzo zresztą zróżnicowanych – państw karpackich rozwija się dobrze, ale potrzebne jest dalsze intensywne wspólne działanie w celu przyśpieszenia rozwoju Karpat. – Ambitny plan, jaki sobie postawiliśmy, jest taki, żeby w czasach polskiej prezydencji w Unii Europejskiej podnieść na poziom ogólnoeuropejski problematykę Karpat, nie tylko w kwestii polepszenia współpracy, ale także i w sprawach finansowych. Chcielibyśmy, żeby w tym drugim półroczu postawić sprawę projektu budżetowego Unii Europejskiej na lata 2014-2020, w którym uwzględniono by sprawę wsparcia finansowego dla rozwoju Karpat albo przynajmniej polepszenia koordynacji współpracy w ramach obszaru karpackiego – zapowiedział marszałek Kuchciński. Zauważył on, że „oprócz Rady Unii Europejskiej, Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej, coraz większe znaczenie w Europie zyskują tzw. makroregiony i odpowiadające im strategie, oznaczające współpracę kilku państw na danym obszarze geograficznym.
I tak mamy np. strategię bałtycką, w ramach której współpracują państwa północnej Europy, leżące w basenie, czy też raczej w zlewni Morza Bałtyckiego, bo wchodzi tam m.in. Ukraina. Mamy makroregion dorzecze Dunaju i strategię dunajską, a także makroregion Alpy i strategię alpejską. Jakkolwiek dyskusja nad strategią karpacką rozpoczęła się w 2001 roku, czyli w podobnym czasie co i nad strategią naddunajską, to jednak w przypadku tej pierwszej nie ma jeszcze do tej pory efektów w postaci unijnego wsparcia finansowego.
Marszałek zasugerował, że dobrze byłoby, aby w ramach takiego pakietu znalazł się wniosek co do przyszłości organizacyjnej funkcjonowania Konwencji Karpackiej, a także jej sekretariatu. Mogłyby też zostać uwzględnione ważne postulaty z przemyskiej konferencji karpackiej (z lutego tego roku), z których jeden proponował, aby ideę i problematykę rozwoju Karpat przedstawić szerzej na ogólnoeuropejskiej konferencji 8 września w Krynicy. Inny postulat sugerował zwrócenie się do rządów państw karpackich o podjęcie rozmów i uwzględnienie projektu karpackiego w planach negocjacyjnych co do perspektywy finansowej Unii Europejskiej.
Jeszcze inny proponował zwrócenie się do rządu o wprowadzenie problematyki karpackiej jako jednego z priorytetów polskiej prezydencji. Postulowano też, aby Partnerstwo Wschodnie było elementem całego programu karpackiego. Wśród postulatów była propozycja organizowania cyklicznych spotkań na temat Karpat z udziałem parlamentarzystów, władz rządowych i samorządowych, organizacji pozarządowych i euroregionów oraz innych instytucji, czego zresztą realizacją była konferencja karpacka w Nowym Targu.
Była też propozycja włączenia uczelni wyższych w proces integracji Karpat i działań związanych z przygotowaniem programu karpackiego, a także propozycja, by we wszystkich państwach karpackich powstały karpackie zespoły na poziomie władz ustawodawczych, a więc w parlamentach Polski, Ukrainy, Słowacji, Węgier, Rumunii oraz innych państw. Te zespoły parlamentarne przyczyniałyby się do łatwiejszego wprowadzania podobnych przepisów prawnych, a także – jako organy kontrolne wobec władz wykonawczych – wspierałyby przyśpieszenie współpracy pomiędzy rządami i samorządami. I to w gruncie rzeczy obecnie dzieje się – konkludował marszałek Kuchciński, zapraszając następnie kolejnych prelegentów do zaprezentowania swoich wystąpień w ramach panelu pierwszego.
I tak m.in. Janusz Zaleski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska, mówił o najważniejszej problematyce Karpat znajdującej odniesienie w inicjatywach podejmowanych w ramach Konwencji Karpackiej. Marek Lisansky, konsul generalny Republiki Słowacji w Krakowie, skoncentrował się na problematyce Tatr po obu stronach granicy, w tym także na zapóźnieniach infrastrukturalnych, podkreślając bardzo mocno potrzebę traktowania tych gór jako jednej całości, bez rozgraniczania ich na Tatry słowackie i Tatry polskie. Antoni Nowak, dyrektor Biura Euroregionu „Tatry” w Nowym Targu, przytaczał liczne przykłady współpracy trans-granicznej w ramach tegoż euroregionu.
W drugim panelu, prowadzonym przez senatora Władysława Ortyla, o rolnictwie w Karpatach słowackich mówił były minister rolnictwa Republiki Słowackiej, Marian Radosowsky. Rektor Podhalańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej, prof. Dr hab. Stanisław Hodorowicz przedstawił psychologiczno-socjologiczny portret górali z Podhala. Andrzej Walawski, zastępca dyrektora uzdrowiska Rabka S.A., mówił o szansach i problemach uzdrowisk karpackich. Wojciech Wartak, kierownik Zakładu Górniczego „Geotermia Podhalańska” zaprezentował korzyści ekologiczne płynące z zastosowania energii geotermalnej do ogrzewania budynków; a Waldemar Rataj, prezes Fundacji „Pro Publico Bono”, mówił o korzyściach płynących z turystyki kulturowej i o roli społeczeństwa obywatelskiego.
W prowadzonym przez posła Edwarda Siarkę panelu trzecim, Pawol Macala, zaprezentował kierowany przez siebie Słowacki Instytut Historyczny „Macierz Słowacka”. Jan Janczy, prezes miejscowego Związku Hodowli Owiec i Kóz, przedstawił historię pasterstwa w Karpatach i perspektywy rozwoju owczarstwa górskiego. Jadwiga Pilch, kustosz muzeum Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy Górnej, mówiła o architekturze drewnianej, stylu życia i obyczajach górali oraz produktach regionalnych Karpat. Burmistrz Żywca, Antoni Szlagor, mówił o Markach Górskich jako o szansie rozwoju regionów górskich. Stanisław Trebunia-Staszel przedstawił rolę prowadzonego przez siebie w Zakopanem Międzynarodowego Festiwalu Ziem Górskich w propagowaniu kultury tego regionu. Na koniec Maciej Motor Grelok przedstawił rolę w promowaniu regionu Karpat na przykładzie prowadzonego przez siebie Związku Podhalan.
